Nhiều người đã để hội chứng bàng quang kích thích (tăng hoạt) ảnh
hưởng rất nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của họ mà không hề hay biết. Vì vậy, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu về căn bệnh đang dần trở lên phổ biến này là gì, tỉ lệ mắc bệnh, nguyên nhân, triệu chứng, khám chẩn đoán như thế nào. Cùng tìm hiểu nhé!
1. Hội chứng bàng quang kích thích là gì?
Hội chứng bàng quang tăng hoạt (bàng quang kích thích) là gì?
Hội chứng bàng quang tăng hoạt (OAB) là tên của một nhóm các triệu chứng tiết niệu chứ không phải là một căn bệnh.
Đó là các triệu chứng tiểu gấp, tiểu nhiều lần, tiểu đêm, có hoặc không kèm theo triệu chứng tiểu gấp. Và các triệu chứng này xuất hiện trong tình trạng không có tổn thương bệnh lý tại chỗ hoặc các tác nhân chuyển hóa có thể gây nên các triệu chứng đó.
2. Dịch tễ hội chứng bàng quang kích thích
Trước đây, các triệu chứng tiểu gấp, tiểu nhiều lần chưa được đánh giá đúng mức nhưng hiện nay hội chứng bàng quang tăng hoạt ngày càng được chú ý và nghiên cứu nhiều hơn.
Do ngoài việc chiếm tỉ lệ 20-25 % ở nữ giới, bàng quang tăng hoạt còn hiện diện trên nam giới làm thay đổi quan niệm về điều trị chứng bế tắc đường tiết niệu dưới ở người bệnh có tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt.
Ước tính 16% dân số người Mỹ trưởng thành bị ảnh hưởng bởi hội chứng bàng quang kích thích (OAB) trong đó có đến 30% ở nam giới và 40% nữ giới. Và có xu hướng cao hơn ở những người cao tuổi.
Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có nghiên cứu chính xác về tỉ lệ này ở Việt Nam.
3. Nguyên nhân gây hội chứng bàng quang kích thích
Thông thường, khi bàng quang chứa đầy nước tiểu, não của bạn sẽ báo hiệu cho bàng quang khiến các cơ bàng quang co bóp và tống nước tiểu qua niệu đạo.
Niệu đạo là ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra khỏi cơ thể mà cơ vòng của nó được coi như một cái khóa kiểm soát cho nước tiểu chảy qua.
Khi bàng quang co bóp, cơ co thắt này sẽ nhận được tín hiệu, phối hợp để giải phóng nước tiểu ra ngoài. Khi bàng quang chưa chứa đầy nước tiểu, bàng quang sẽ được thư giãn.
Như vậy, quá trình đi tiểu của bạn bình thường của bạn là sự phối hợp nhịp nhàng hoạt động giữa cơ bàng quang, cơ co thắt niệu đạo và sự dẫn truyền tín hiệu thần kinh từ não.
Xem thêm: Bàng quang tăng hoạt có nguy hiểm không?
Nếu các tín hiệu thần kinh giữa bàng quang và não của bạn hoạt động không đúng, hội chứng bàng quang tăng hoạt sẽ xảy ra. Khi đó, các tín hiệu sẽ yêu cầu bàng quang của bạn cần làm rỗng ngay cả khi nó chưa chứa đầy nước tiểu.
Bàng quang kích thích cũng có thể được gây ra khi các cơ bàng quang của bạn tăng hoạt. Điều này có nghĩa là cơ bàng quang co bóp để đẩy nước tiểu đi trước khi nước tiểu chứa đầy bàng quang. Đến lượt nó, điều này gây ra nhu cầu đi tiểu đột ngột, mạnh mẽ. Bạn có thể gọi đó là” khẩn cấp”.
4. Các yếu tố nguy cơ của hội chứng bàng quang tăng hoạt
Mặc dù hội chứng bàng quang tăng hoạt có thể tác động đến bất kỳ ai, nhưng nếu bạn có những yếu tố dưới đây, sẽ là nguy cơ cao hơn để hội chứng này tìm đến bạn:
- Bạn là người cao tuổi.
- Bạn bị táo bón mãn tính.
- Bạn mắc các bệnh lý nhiễm trùng đường tiết niệu thường xuyên hoặc mạn tính.
- Những hoạt động thường xuyên của bạn gây suy yếu hoặc làm hỏng cơ sàn chậu, cơ tiết niệu hoặc cơ vòng bàng quang. Các điều kiện hạn chế sử dụng cơ xương chậu, cơ bụng có thể cũng gây tác dụng tương tự.
- Bạn là người hút thuốc lá thường xuyên.
- Bạn sử dụng những thuốc gây tăng tiểu tiện hoặc uống nhiều nước.
- Bạn mắc các bệnh ảnh hưởng đến não hoặc tủy sống, như đột quỵ và bệnh đa xơ cứng.
- Bạn là người nghiện cà phê hoặc rượu.
- Nội tiết tố của bạn bị thay đổi.
5. Dấu hiệu của hội chứng bàng quang kích thích
Nếu bạn đã tìm hiểu hội chứng bàng quang tăng hoạt là gì thì chắc bạn cũng có thể điểm mặt được các triệu chứng tiểu gấp, tiểu nhiều lần, tiểu đêm của hội chứng này rồi. Thế nhưng cụ thể nó là gì, cùng tìm hiểu nhé.
5.1. Tiểu gấp
Đây là triệu chứng bắt buộc của hội chứng bàng quang kích thích. Không được báo trước mà bất chợt cảm giác muốn đi tiểu kéo đến và khó mà bạn có thể cưỡng lại được nên bạn sẽ phải chạy đi tiểu ngay sau đó.
- Tiểu gấp có kiểm soát: Bạn sẽ có cảm giác buồn tiểu một cách đột ngột, cần phải đi tiểu ngay và rất khó nhịn được, còn tiểu có kiểm soát.
- Tiểu gấp không kiểm soát: Bạn không thể tự chủ theo sau cảm giác tiểu gấp.
Có khoảng 50% các trường hợp mắc hội chứng bàng quang tăng hoạt có triệu chứng tiểu gấp không kiểm soát với các biểu hiện sau:
- Không kịp vào nhà vệ sinh mà nước tiểu đã ra ngay sau khi muốn đi tiểu.
- Tiểu dầm khi ngủ.
- Tiểu bất ngờ không kiểm soát hoặc nước tiểu ra quần ngoài sự kiểm soát vào ban ngày.
5.2. Tiểu nhiều lần
Bạn đi tiểu rất nhiều lần (trên 8 lần) trong ngày tính từ lúc bạn thức dậy cho đến lúc đi ngủ, mặc dù bạn không uống quá nhiều nước hay các chất kích thích đường tiểu.
5.3. Tiểu đêm
Mỗi đêm bạn đều phải thức dậy để đi tiểu ít nhất một lần.
4. Chẩn đoán hội chứng bàng quang kích thích
Để khám và chẩn đoán hội chứng bàng quang tăng hoạt, bạn sẽ phải làm những gì?
4.1. Các triệu chứng của bệnh bàng quang kích thích
Trước tiên, để chẩn đoán bàng quang tăng hoạt, bác sĩ sẽ tìm hiểu mức độ cơ bản của các triệu chứng, sự ảnh hưởng của các triệu chứng này đến chất lượng cuộc sống của bạn và loại trừ các bệnh lý đường tiết niệu khác là nguyên nhân gây ra chúng.
Nếu bạn có triệu chứng tiểu gấp với ít nhất một trong các triệu chứng còn lại kể trên thì khả năng bạn có thể đã mắc chứng bàng quang tăng hoạt.
Ngoài ra, bạn cũng sẽ nhận được câu hỏi về một số triệu chứng khác của bàng quang như tiểu không kiểm soát khi gắng sức (khi ho, hắt hơi, nâng và kéo vật nặng,..), tiểu ngắt quãng, tiểu khó, tiểu ra máu hay bí tiểu để chẩn đoán phân biệt với các nguyên nhân khác cũng gây ra triệu chứng rối loạn đường tiết niệu dưới.
4.2. Hỏi chức năng bàng quang
Chức năng bàng quang có mối liên hệ mật thiết với số lượng và loại nước mà bạn uống. Uống quá nhiều nước cũng có thể gây ra các triệu chứng tiểu gấp giống như hội chứng bàng quang kích thích hay uống đồ uống có chữa caffeine như trà, cà phế, coca-cola hoặc là uống rượu, bia thì sẽ làm các triệu chứng nặng lên.
Do đó, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nói và theo dõi cụ thể thói quen uống nước của bạn, cụ thể như sau:
- Bạn thường hay uống loại nước gì?
- Trung bình mỗi ngày bạn uống bao nhiêu lít nước.
- Một ngày bạn đi tiểu bao nhiêu lần?
- Số lần mà bạn đi tiểu vào ban đêm?
- Số lượng nước tiểu mỗi lần của bạn là bao nhiêu?
Ngoài ra, thuốc cũng có thể là lý do khiến bạn đi tiểu nhiều cho nên trước khi đi khám bệnh, hãy cố gắng nhớ hoặc là ghi lại những loại thuốc bạn đang sử dụng nhé. Nó cũng bao gồm các loại thuốc Đông y như râu ngô, bông mã đề,…
4.3. Chẩn đoán ảnh hưởng của bệnh bàng quang tăng hoạt
Bàng quang kích thích sẽ gây ra nhiều tác động xấu tới chất lượng cuộc sống trong hầu hết mọi lĩnh vực như chức năng xã hội, chức năng sinh lý, giới hạn về mặt vai trò và sức sống. Điều này sẽ góp phần định hướng cho quá trình điều trị hội chứng bàng quang kích thích.
- Nếu bạn chưa thấy gặp quá nhiều phiền toái với các triệu chứng thì không nhất thiết phải đặt vấn đề điều trị.
- Còn nếu mức độ ảnh hưởng của các triệu chứng gây phiền toái đến công việc hàng ngày và hoạt động vui chơi giải trí khiến bạn thường xuyên tránh một số hoạt động nhất định như du lịch, đi tàu xe hay tập trung nơi đông người thì bạn cần phải nhận được sự điều trị.
4.4. Hỏi tiền căn của bệnh
Một số bệnh phối hợp cũng có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của bàng quang và gây nên các triệu chứng đường tiết niệu dưới. Thế nên bác sĩ sẽ khai thác những bệnh thường phối hợp với bàng quang kích thích, bao gồm:
- Các bênh thần kinh: đột quỵ, bệnh đa xơ cứng và tổn thương tủy sống sau chấn thương, Parkinson.
- Các bệnh lý nội khoa mạn tính: Tiểu đường, rối loạn đại tiện, nhiễm khuẩn đường tiết niệu tái diễn, suy giảm nhận thức,…
4.5. Khám thực thể
Bạn sẽ được kiểm tra về mức độ nhận thức. Mức độ suy giảm nhận thức có liên quan mật thiết đến mức độ nặng của các triệu chứng bàng quang kích thích.
Do đó, bác sĩ sẽ khám chức năng nhận thức của bạn để phát hiện những tổn thương thần kinh tiềm ẩn và nếu nghi ngờ có rối loạn nhận thức bạn sẽ được chuyển đến khám tại chuyên khoa tâm thần kinh
Tiếp đó, bác sĩ cũng sẽ khám vùng bụng của bạn để phát hiện các vết sẹo, các khối u vùng tiểu khung, thoát vị và khám cầu bàng quang trước cũng như sau khi bạn đi tiểu.
Khám vùng tầng sinh môn và trực tràng sẽ giúp bác sĩ đánh giá được trương lực các cơ đáy chậu, khả năng tiến hành tập thư giãn các cơ vùng đáy chậu và loại trừ hội chứng nén phân, táo bón.
4.6. Phân tích nước tiểu
Tổng phân tích nước tiểu là xét nghiệm cơ bản để sàng lọc và phát hiện bạn có bị nhiễm khuẩn niệu và tiểu máu không.
Sau khi có chẩn đoán ban đầu thì bạn có thể được bác sĩ chỉ định bước điều trị thứ nhất và/hoặc thứ 2 mà không cần bất kỳ một thăm khám nào thêm nữa.
Cho tới khi sau 2-3 tháng điều trị nếu triệu chứng bàng quang kích thích không thuyên giảm thì bạn sẽ cần phải làm thêm các thăm khám cận lâm sang để loại trừ với các bệnh lý:
- Bệnh lý tại chỗ: Nhiễm trùng bàng quang, viêm bàng quang kẽ, sỏi bàng quang, u bàng quang, tắc nghẽn đường tiết niệu dưới.
- Bệnh lý chuyển hóa: Tiểu đường, rối loạn mỡ máu, rối loạn nội tiết tố, mãn kinh, mãn dục nam,…
- Yếu tố khác: Có thai, tâm lý, bệnh trầm cảm,…
5. Lời khuyên để khám hội chứng bàng quang tăng hoạt thành công
Bạn cảm thấy khó chịu khi nói về các triệu chứng của bàng quang tăng hoạt. Cũng đúng thôi, ai lại không ngại ngùng nói về vấn đề phòng tắm và sự không tự chủ tiểu tiện của mình chứ.
Tuy nhiên, biết thêm về hội chứng bàng quang kích thích là cách tốt nhất để kiểm soát nó.
Một kế hoạch nhỏ sẽ giúp bạn tự tin hơn và đây là lời khuyên cho bạn:
5.1. Chuẩn bị trước cuộc hẹn khám bệnh
Bạn có thể giúp bác sĩ của bạn tìm hiểu về chính xác những gì đang diễn ra tốt hơn bằng cách thu thập một số thông tin, ghi chép lại và mang đến buổi hẹn gặp, cụ thể:
- Danh sách các loại thuốc đặc trị bàng quang kích thích theo toa, thuốc không kê toa, vitamin và thảo được bạn dùng.
- Một danh sách các bệnh tật hoặc thương tích trong quá khứ và hiện tại của bạn.
- Các triệu chứng rối loạn tiểu tiện của bạn.
- Thứ gì đó để giúp bạn ghi lại về phương pháp điều trị.
5.2. Đi khám bàng quang tăng hoạt cùng một người bạn
Bạn nên nhờ một người bạn thân hoặc người thân đi cùng bạn đến buổi hẹn với bác sĩ.
Người đó có thể nhắc nhở bạn về những điều bạn có thể quên hỏi hoặc là những điều mà bác sĩ dặn dò bạn cần lưu ý khi điều trị bàng quang tăng hoạt.
5.3. Nói chuyện thoải mái trong cuộc khám bênh bàng quang tăng hoạt
Dù là một vấn đề cũng hơi nhạy cảm nhưng với bác sĩ bạn đừng ngần ngại gì cả, hãy chia sẻ tất cả những gì mà bạn đang phải trải qua về nó và cách mà các triệu chứng bàng quang kích thích ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của bạn, bao gồm cả những ảnh hưởng trong tâm lý của bạn.
5.4. Đặt câu hỏi cho bác sĩ của bạn
Đây là thời gian thích hợp để bạn tìm kiếm lời giải đáp cho những thắc mắc của bạn về căn bệnh bàng quang kích thích này. Tốt nhất là bạn nên mang theo danh sách câu hỏi của bạn để không quên chúng.
Câu hỏi để hỏi bác sĩ về hội chứng bàng quang kích thích nói chung:
- Các triệu chứng của tôi là từ hội chứng bàng quang kích thích hay từ một điều gì khác?
- Điều gì có thể gây ra hội chứng bàng quang tăng hoạt của tôi?
- Tôi cần kiểm tra những gì nếu tôi bị bàng quang tăng hoạt?
- Tôi có thể làm những gì để ngăn ngừa triệu chứng bàng quang tăng hoạt?
Câu hỏi để hỏi bác sĩ về điều trị hội chứng bàng quang kích thích:
- Điều gì xảy ra nếu tôi không điều trị bệnh bàng quang tăng hoạt?
- Tôi nên thay đổi lối sống nào?
- Bàng quang tăng hoạt nên ăn gì?
- Có bài tập nào tôi nên làm để hỗ trợ điều trị bệnh không?
- Tôi có cần gặp bác sĩ trị liệu không?
- Điều trị nào có thể giúp cho hội chứng bàng quang tăng hoạt của tôi?
- Làm thế nào ngay sau khi điều trị tôi sẽ cảm thấy tốt hơn?
- Những điều xấu và tốt mà tôi nên biết về các phương pháp điều trị này là gì?
- Khi nào tôi nên gọi cho bác sĩ sau khi tôi bắt đầu điều trị?
- Điều gì xảy ra nếu tôi không đáp ứng hiệu quả với phương pháp điều trị này?
- Tôi cần điều trị bàng quang tăng hoạt trong bao nhiêu lâu?
- Hội chứng bàng quang tăng hoạt của tôi có thể chữa khỏi không?
- Bước tiếp theo tôi cần làm gì?
Câu hỏi bạn có thể tự hỏi bản thân về các triệu chứng:
- Các triệu chứng có khiến bạn ngừng làm những việc mà bạn thích, hoặc ngăn bạn đến các sự kiện không?
- Bạn có sợ khi ở quá xa phòng tắm không?
- Các triệu chứng của bạn đã thay đổi mối quan hệ của bạn với gia đình và bạn bè như thế nào?
- Các triệu chứng có làm cho bạn khó ngủ không?
Nhìn chung những thông tin trên đây là đủ cho bạn để có một cái nhìn cơ bản về hội chứng bàng quang kích thích (bàng quang tăng hoạt) rồi đấy. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn còn điều gì đó lăn tăn, hãy gọi tới tổng đài miễn phí
để được các Bác sĩ, Dược sĩ của Bidimin giải đáp nhé. Xin cảm ơn bạn đã quan tâm bài viết này và xin chúc bạn luôn có một sức khỏe tốt nhất.
Ds. Ngọc Mai
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét