Tắc nghẽn đường mật - mối hiểm họa khôn lường .

(23/07/2015 - 03:57)

Tắc nghẽn đường mật xảy ra khi đường ống dẫn mật bị chặn lại bởi một vật cản nào đó. Đây là tình trạng bệnh lý nguy hiểm, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như xơ gan do ứ mật, nhiễm khuẩn đường mật, nhiễm khuẩn máu… Nắm được nguyên nhân và triệu chứng của bệnh sẽ giúp chúng ta sớm nhận biết được mình có nguy cơ bị tắc nghẽn đường mật hay không, từ đó có được hướng xử lý

kịp thời để phòng tránh những rủi ro cho sức khỏe.

Tắc nghẽn đường mật là gì?

Mật là một chất lỏng được sản xuất ra bởi gan. Trung bình một ngày gan sản xuất khoảng 1 lít mật. Dịch mật sẽ theo đường ống dẫn mật trong gan, xuống ống mật chủ và dự trữ ở trong túi mật. Đến bữa ăn, túi mật sẽ co bóp, chuyển dịch mật xuống tá tràng để giúp tiêu hóa chất béo. Khi có một nguyên nhân nào đó làm cho đường ống dẫn mật bị hẹp lại, sẽ khiến cho dịch mật không đi xuống được ruột non và gây nên tình trạng tắc nghẽn đường mật.

Nguyên nhân nào gây tắc nghẽn đường mật?

Sỏi mật được xem là thủ phạm chính và là nguyên nhân phổ biến nhất gây tắc nghẽn đường mật. Sỏi có thể hình thành ở túi mật, ống mật chủ hay đường mật trong gan, nó giống như một tảng đá làm chặn lại dòng chảy của dịch mật và gây ra tắc nghẽn.

Sỏi mật bị kẹt trong ống dẫn mật gây nên cơn đau quặn hạ sườn phải

 • Xem thêm: TPCN Kim Đởm Khang - Giải pháp từ thiên nhiên giúp hỗ trợ điều trị bệnh sỏi mật, viêm đường mật, túi mật, ngừa tái phát sỏi hiệu quả. Kết quả đã được kiểm chứng lâm sàng 

Nguyên nhân ít phổ biến hơn gây tắc nghẽn đường mật là ung thư ống dẫn mật, hoặc hẹp đường mật do một số bệnh lý như:

- Viêm xơ tiểu mật quản, xơ gan mật nguyên phát: thường được chẩn đoán ở tuổi trưởng thành. Quá trình viêm diễn ra trong một thời gian dài sẽ hình thành nên sẹo ở trên thành đường mật và làm hẹp đường mật. Tiểu xơ viêm đường mật thường gặp ở những người bị bệnh viêm ruột như viêm loét đại tràng hoặc bệnh Crohn (viêm ruột mạn tính). Xơ gan mật nguyên phát gặp phổ biến hơn ở phụ nữ, có thể kết hợp với các bệnh tự miễn như viêm tuyến giáp, xơ cứng bì, viêm khớp dạng thấp…

- Dị dạng đường mật bẩm sinh: là bệnh lý hiếm gặp, xảy ra ở một số trẻ nhỏ từ 2 tuần đến 6 tuần tuổi sau khi sinh, do các ống dẫn mật không phát triển bình thường làm đường mật bị hẹp lại.

Triệu chứng của tắc nghẽn đường mật

Khi bạn bị tắc nghẽn đường mật, các triệu chứng có thể diễn ra đột ngột nghiêm trọng (do đường mật bị tắc hoàn toàn) hoặc xuất hiện từ từ sau nhiều năm. Các triệu chứng xảy ra chủ yếu là do sự ứ trệ dịch mật, khiến các thành phần ở trong mật bị thấm ra ngoài và đi vào trong máu. Ngoài ra, nó còn là kết quả của việc mật không xuống được tá tràng để tiêu hóa chất béo, làm giảm sự hấp thu một số loại vitamin cần thiết cho cơ thể như vitamin D, vitamin E…

Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân gây tắc nghẽn, nhưng hầu hết thường bao gồm:
- Vàng da: Có thể vàng nhẹ ở củng mạc mắt đến vàng da đậm hoặc da sạm lại. Tình trạng ứ mật càng kéo dài thì da càng sạm hoặc có những chấm sắc tố. Nguyên nhân là do ứ mật làm gián đoạn quá trình chuyển hóa bilirubin (sắc tố mật), làm nồng độ bilirubin huyết tương tăng cao.
- Ngứa: Do nồng độ acid mật trong máu tăng cao, gây kích thích các dây thần kinh dưới da. Biểu hiện ngứa không nói lên mức độ tắc mật. Ngứa thường gia tăng vào ban đêm khiến bệnh nhân mất ngủ hoặc nặng hơn khi thời tiết nóng.
- Nước tiểu sẫm màu: Tùy vào mức độ ứ mật mà nước tiểu sậm màu ít hay nhiều, có thể vàng đậm như nước chè hay đỏ sậm như nước vối. Triệu chứng này thường xuất hiện khi có vàng da, nguyên nhân do có bilirubin trong nước tiểu.
- Phân màu đất sét: Bilirubin là sắc tố mật chính trong thành phần dịch mật làm phân có màu vàng. Khi dòng chảy của mật xuống ruột bị cản trở, lượng sắc tố mật có trong phân sẽ bị giảm sút. Phân trở nên nhạt màu và có màu đất sét.
- Đau quặn bụng: đau ở hạ sườn bên phải (vị trí của gan). Đây là triệu chứng chính của tắc nghẽn đường mật do sỏi mật gây nên.
- Người mệt mỏi, ăn uống kém, mất ngủ, sợ mỡ.

Đau hạ sườn phải, vàng da, ngứa có thể là triệu chứng của tắc nghẽn đường mật

Khi nào bạn cần đến gặp bác sĩ?

Nếu bạn thấy xuất hiện các biểu hiện vàng da, vàng mắt hay phân bạc màu, tốt nhất hãy đến gặp bác sĩ để được phát hiện và chẩn đoán sớm các bệnh về gan mật. Trường hợp có kèm theo sốt hoặc đau quặn bụng, thì hãy gọi đến cấp cứu ngay lập tức.

Để xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, bạn cần cung cấp cho bác sĩ tất cả các thông tin cần thiết như: Tiền sử bệnh của bạn, bạn có mắc bệnh viêm gan, sỏi mật, viêm tụy, từng phẫu thuật vùng bụng hay một số bệnh miễn dịch khác hay không? Những loại thuốc hiện nay bạn đang sử dụng là gì? Bạn có uống rượu, dùng ma túy hay các chất kích thích nào khác không?... Bởi tất cả các nguyên nhân này đều có thể gây ra những triệu chứng mà bạn đang gặp phải.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể sẽ cần làm thêm một số xét nghiệm như xét nghiệm máu, siêu âm, chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ, nội soi mật tụy hoặc thậm chí làm sinh thiết nếu có nghi ngờ ung thư.

Điều trị tắc nghẽn đường mật

Tắc nghẽn đường mật cần được điều trị sớm để tránh các biến chứng nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong. Mục tiêu điều trị là làm giảm sự tắc nghẽn và giảm các triệu chứng của bệnh. Tùy thuộc vào mỗi nguyên nhân gây bệnh mà sẽ có các chỉ định điều trị khác nhau:

- Với tắc nghẽn do sỏi và có tình trạng viêm, đầu tiên bác sĩ sẽ cho bạn dùng kháng sinh để giảm viêm. Sau đó tiến hành phẫu thuật nội soi để lấy sỏi hoặc cắt bỏ túi mật.

- Nếu đường mật bị hẹp do sẹo hoặc dị dạng bẩm sinh, có thể đặt stent để khơi thông đường mật.

- Nếu xơ gan ứ mật tiên phát hoặc viêm xơ đường mật tiến triển gây xơ gan nặng, thì phẫu thuật ghép gan có thể là cần thiết cho sự sống còn của bệnh nhân.

- Trong trường hợp ung thư đầu tụy, ung thư đường mật thì việc phẫu thuật loại bỏ khối u và xạ trị có thể giúp người bệnh cảm thấy tốt hơn.

Dự phòng tắc nghẽn đường mật như thế nào?

Nếu bạn thừa cân hoặc có mức cholesterol máu cao, bạn sẽ có nguy cơ cao phát triển sỏi mật - thủ phạm chính của tắc nghẽn đường mật. Vì vậy, để tránh được rắc rối này, bạn cần duy trì trọng lượng cơ thể tối ưu thông qua chế độ ăn uống và luyện tập thể dục điều độ.

Nhiễm ký sinh trùng như giun, sán… cũng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường mật, do vậy bạn cần đảm bảo nguyên tắc ăn uống hợp vệ sinh, ăn chín, uống sôi và tẩy giun theo định kỳ 6 tháng một lần.

Bạn cũng cần hạn chế uống rượu và bỏ hút thuốc lá vì chúng có thể làm tổn thương đến hệ thống gan mật của bạn và làm tăng nguy cơ ung thư đường mật.

Bên cạnh đó, bạn có thể sử dụng thêm các loại thảo dược có trong tự nhiên tốt cho gan mật, như uất kim, chi tử, diệp hạ châu, nhân trần… để giúp tăng cường sức khỏe gan mật, tăng sự lưu thông dịch mật, làm giảm triệu chứng và phòng ngừa các biến chứng của tắc nghẽn đường mật.

TPCN Kim Đởm Khang chứa Uất kim, Chi tử cùng nhiều thảo dược quý giúp tăng cường sức khỏe gan mật

Ds. Lê Hoa